ਵਾਹਾਕਾ ਦੇ ਖੁਆਰੇਜ਼ ਜਾਂ ਵਾਹਾਕਾ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਮੈਕਸੀਕਨ ਸੂਬੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।
ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਥੇ ਮੂਲ ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ 1987 ਵਿੱਚ ਮੋਂਤੇ ਅਲਬਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਥਾਨ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਗੁਏਲਾਗੁਏਤਜ਼ਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਾਹਾਕਾ ਸ਼ਬਦ ਨਾਵਾਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ "ਵਾਹਿਆਕਾਕ" ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਜੂਦ ਦਰਖ਼ਤ "ਗੂਆਖੇ"("guaje") ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ "ਦੇ ਖੁਆਰੇਜ਼" ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹੇ ਬੇਨੀਤੋ ਦੇ ਖੁਆਰੇਜ਼ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਾਪੋਤੇਕ ਅਤੇ ਮਿਹਤੇਕ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮੋਂਤੇ ਅਲਬਾਨ ਅਤੇ ਮੀਤਲਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਅੱਜ ਦੇ ਵਾਹਾਕਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ।
ਮੋਂਤੇ ਅਲਬਾਨ ਇੱਕ ਪੂਰਵ ਹਿਸਪਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਜਾਪੋਤੇਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। 500 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਅਤੇ 800 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 35,000 ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ਉੱਤੇ ਸੀ। 1987 ਵਿੱਚ ਵਾਹਾਕਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਥਾਨ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਗੁਏਲਾਗੁਏਤਜ਼ਾ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰਵ ਹਿਸਪਾਨੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਕਿਸੇ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਦੀ ਬਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
ਇਹ ਰਸਮ ਸਪੇਨੀਆਂ ਦੇ ਇੱਥੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤੀ।
ਸਮਾਂ ਪਾਕੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
